جنگ!

سال 1944 است اوج جنگ جهانی دوم....
  سال 1944 است اوج جنگ دوم جهانی ارتش المان نازی در عملیاتی برق اسا بر بیش از 20 کشور جهان تسلط یافته و هیتلر در پی فتح شوروی است متفقین در پی راهی هستند که ماشین جنگی عظیم المان را متوقف کنند ولی هر چه می کنند به در بسته می خورد انها مجبورند جبهه جدیدی باز کنند تا بلکه بتوانند تمرکز ارتش المان بر شوروی را به هم بزنند که اگر شوروی به دست المانها بیفتد کار اروپا وجنگ  تمام است.....المان نازی یکی ار کارامدترین و باهوشترین و در عین حال مخوف ترین حکومتهای تاریخ است که تاریخ بشریت بعد از دهها سال همچنان مبهوت هوش خلاقیت و کارامدی نازی هاست بسیاری از کشفیات و پیشرفتهایی که امریکاییها و اروپایی ها بعد از جنگ به نام خودشان ثبت کردند در حقیقت مدیون کشفیات و اختراعات المانیها است که بعد از جنگ به دست انها افتاد و همچنان حکومتهای دیکتاتوری از روشهای تبلیغی و پروپاگاندای ابداعی نازی ها تقلید می کنند....من نمی خواهم زیاد این پست طولانی شود فقط در همین حد بگویم که سال 1918 المان در جنگ جهانی اول شکست می خورد در این جنگ این کشورویران می شود اقتصادش از هم می پاشد و میلیونها المانی کشته و زخمی می شوند و این کشور تسلیم می شود سال 1930نازی ها بعلت بیکاری سی درصدی و نابسامانی های مختلف به قدرت می رسند و انها در یک کارامدی منحصر بفرد موفق می شوند در یک دهه کشوری شکست خورده و ویران شده را نه تنها خیلی سریع بازسازی می کنند بلکه المان  را به قدرتمندترین و پیشرفته ترین کشور جهان تبدیل  می کنند!....

متفقین در تمام مرزهای کشورهایی که المانی ها متصرف شده اند به دنبال یک روزنه می گردند که از انجا نفوذ کرده و این امپراتور شیطانی را از هم بپاشند ولی همه روزنه ها توسط المانیهای بسته شده و بغیر یک روزنه که متفقین حدس می زنند که شاید نازی ها نسبت به ان غافل باشند ساحل نرماندی در فرانسه.....ژنرال رومل نابغه نظامی المانیها به هیتلر هشدار می دهد که ممکن است متفقین از نرماندی به فرانسه حمله کنند که هیتلربا خنده و تمسخر می گوید:ارزوی من است که انها به نرماندی بیایند....

دلیلش واضح است نرماندی ساحل دریا در شمال غربی فرانسه است که کاملا مسطح و بی دفاع برای مهاجمین است هیچ مانعی که بشود سربازی پشتش سنگر بگیرد وجود ندارد ساحلی کاملا لخت که تا دهها متر هیچ چیزی در ان نیست و در عوض صخره هایی بلند و مشرف به ساحل که  روبروی ان است که صدها تیربار و راکت انداز المانی انجا موضع گرفته اند ....نرماندی یک قتلگاه واقعی است...ولی متفقین بالاخره تصمیم می گیرند این ریسک بزرگ را انجام دهند در نبرد نرماندی بزرگترین اسلحه پیکر و جان سربازان است باید ده نفر کشته شوند تا نفر یازدهم در پشت اجساد ان سربازان کشته شده سنگر گرفته و بجنگد! باید صدها نفر تکه تکه شوند تا یک تیربار که بر فراز صخره هاست خاموش شود باید المانیها انقدر مهاجمین را بکشند تا خسته شده و یا گلوله هایشان تمام شود! چون دسترسی به سنگرهای انها که دهها متر بالای صخره هاست بسیار مشکل است...حمله به نرماندی یعنی جنگ بین باروت و سرب از یک طرف و گوشت و خون سربازان از طرف دیگراست چیزی که متفقین به خوبی می دانند برای همین تصمیم می گیرند تعداد بسیار زیادی سرباز تدارک ببینند برای همین بیش از یک میلیون و چهارصد هزار! سرباز امریکایی و کانادایی برای این جنگ که بزرگترین عملیات ابی خاکی تاریخ است فراهم می شود...

درششم ژوئن سال 1944 در یک روزه مه الود و بارانی صدها هزارسرباز امریکایی  سوار بر دهها هزار نفربر و کشتی  رهسپار نرماندی می شوند....استیون اسپیلبرگ کارگردان معروف امریکایی در فیلم نجات سرباز رایان این جنگ بزرگ را به زیبایی تمام به تصویر می کشد او امریکایی است و طبعا انتظار هست که مانند فیلمسازان ما از این سربازان سوار بر یدکش یک قهرمان بسازد که البته این کاررا می کند! ولی در عین حال حقیقت را هم به تصویر می کشد....بچه های 18 ساله امریکایی که فیلمهای وسترن جان فورد  را دیده اند و فکر می کنند جنگ هم به همان سادگی و هیجان انگیزی است که هفت تیرت را در می اوری و راحت شلیک می کنی و طرف مقابلت هم راحت به زمین می افتد! و انها هم به شوق یک چنین بازی به جنگ امده اند! ولی واقعیت چیز دیگری است...او جوانانی را به تصویر می کشد که تازه مفهوم رعب اور جنگ را می فهمند انها که سوار یدکشها شده اند بشدت ترسیده اند انچنان که از شدت ترس و دریا زدگی بالا می اورند دستهایشان می لرزد دعا می خوانند و در زیر بارش شدید باران گریه کرده و مادرشان را صدا می زنند.. انها هنوز بچه اند که تازه می فهمند که جنگ با انچیزی که در فیلمهای هالیوود دیده اند بسیار متفاوت است شاید به انها گفته اند که برای وطنشان می جنگند ولی انجا هزاران کیلومتر با سرزمینشان فاصله دارد....داستان فیلم داستان مادری است که سه پسرش به جنگ رفته اند و دو نفراز انها کشته شده و ارتش تصمیم می گیرد سرباز سوم را از جنگ سالم برگرداند و نگذارد که او کشته شود برای همین گروهی مسئول یافتن او و برگرداندنش به خانه می شوند که در این راه چندین نفر کشته می شوند....فیلم یک مادر را به درستی به تصویر می کشد....به جای اینکه چهره ای تبلیغاتی از او بسازد او را نشان می دهد که در دهکده اش از پشت پنجره چشم به راه است نه اینکه چشم به راه پسرانش باشد! چون او می داند که انها به این زودیها بر نمی گردند چون جنگ ادامه دارد....او در اضطراب دیدن یک کاروان کوچک بر روی تپه های مشرف بر پنجره اشپزخانه اش ست...یک ماشین نظامی به همراه پرچم و چند سرباز که به خانه اش بیاید و بگویند پسر دیگرت هم از دست رفته است و چند روز بعدش جسد تکه تکه شده اش را در یک تابوت چوبی برایش بفرستند...در فیلم برای بار دوم ان مادر کاروان را از ان دورها و روی تپه ها می بیند....بی هوش روی صندلی می افتد و تمام جسم و روح و جانش فرو می ریزد....چه کسی می تواند درد و رنجی را که ان مادر تحمل می کند درک کند؟....

یک چنین اتفاقاتی در جنگ هشت ساله ما هم زیادرخ داده منتها بنا به دلایلی هنرمندانه به تصویر کشیده نشده  چون نخبگان در فیلمسازی و در داستان نویسی خیلی وارد این عرصه نشده اند از دلایلش هم می گذرم فقط در همین حد بگویم که عده ای می خواهند قرائتی خاص از جنگ به نمایش گذاشته شود برای همین بسیاری از نخبگان که  این قرائت را نمی پسندند وارد این وادی نمی شوند منتهی جسته و گریخته اثار قابل توجهی هم از جنگ منتشر شده از جمله یکی از بهترین اثاری که در باره جنگ دیده ام داستان کوتاهی است که در شماره نوروزی همشهری داستان به نام "قصه مجنون" به قلم رضا میرکریمی کارگردان معروف سینما نوشته شده و این اثر از این جهت ارزشمند است که او راوی یک داستان نیست بلکه خاطره شخصی او در جنگ مجنون است وقتی که سربازی هفده ساله بوده که از گردان ابوذر زنجان به جبهه اعزام می شود او در مورد ماموریتشان می گوید"در صبح 19 اسفند 62 فهمیدیم که ما قرار نیست جایی را بگیریم فقط امده ایم یک تیپ زرهی عراقی را مشغول کنیم تا نیرو برسد انگاه مطمئن شدم اینجا اخر خط است و قرار است در هفده سالگی تمام شوم"....در جایی دیگر می گوید:"به ما گفتند به جزیره که رسیدیم به محض پیاده شدن از قایقها بدوید و به تیراندازیها توجهی نکنید فقط مراقب خودتان باشید و اگر کسی مجروح شد کنار جاده رهایش کنید"...دوشکا چند لحظه ساکت شد و بعد شلیک کردن را از سر گرفت درست رو به ماو چون ستونی حرکت می کردیم هر گلوله از دو یا سه نفر می گذشت"...."شجاعت تنها جلوی تانک و هلیکوپتر دوام نمی اورد خیلی ها شهید شدند از زخمهای کاری و معمولی چون امدادگر نداشتیم و فاصله مان هم با عقبه زیاد بود مجروح ها روی زمین می ماندند و از خونریزی و یا ترکشهای بعدی شهید می شدند ما گیر افتاده بودیم و از نیروی کمکی هم خبری نبود"...چهار نفر بودیم که عاقبت در یک گودال پناه گرفتیم به بغل دستیم گفتم اگر یک سرباز عراقی سینه خیز از بالای این شکاف کلتش را بگذارد بالای سرمان باید هر چهار نفرمان تسلیم بشویم  پس حداقل هر چند وقت یکبار بلند شویم و شلیک کنیم او گفت تا تو بزنی من یک نخ سیگار می کشم سیگارم که تمام شد من می زنم  نفسم را در سینه حبس کردم و دیدم پانزده شانزده عراقی دارند می دوند به طرف انها شلیک کردم و چند نفر از انها افتادند و نشستم زدم به پای رفیقم و گفتم بلند شود نوبت توست او هم که سیگارش تمام نشده بود پکی محکم به سیگار زد و بلند شد و تفنگ را روی رگبار گذاشت ولی قبل از اینکه چیزی ببیندو حتی قبل از اینکه درست بایستاد من به اندازه دو فریم صورت خون الودش را نگاه کردم....صبح عید صدو بیست شهید رادر زنجان تشییع کردندهمان ها که در حاشیه ان جاده با دست خالی جلوی پاتک یک تیپ را گرفتند و شهید شدند که من اشتباهی میانشان برخورده بودم...

شما در صحنه جنگ یک گلوله ای سرگردان را تصور کنید که بسرعت برای خودش می رود ممکن است این گلوله به دیواری بخورد و سوراخ کوچکی ایجاد کند که چقدر بی اهمیت است ولی ممکن است همین گلوله سرگردان به سرعت و قساوت به قلب یک مرد فرو رود این یعنی اینکه مادری تا اخر عمرش داغدار شده  یعنی اینکه ممکن است زنی جوان با بچه ای به بغل تا اخر عمرش بیوه شود و این یعنی اینکه کودکی تا اخر عمرش "پدر" را فقط باید در فیلمها و کتابها و تصوراتش ببیند...جنگ بدترین و فاجعه بار ترین اتفاق است و عجیب است که چگونه مردمانی با تشویق و فریب عده ای به استقبالش می روند و انرا ناچیز می پندارند در یکی از وب گردی هایم به یک وبلاگ بر خوردم وبلاگ خانمی بود که در پروفایلش جلوی شغلش نوشته بود"تربیت سرباز!" دلم می خواست از او بپرسم چرا اصلا باید جنگی باشد که ما مجبور به تربیت سرباز باشیم! می خواستم به او بگویم "خواهرمن! تو با این تصوراتت به استقبال جنگ می روی و بهتر است شعار ندهی چون نمی دانی اگر پسرت را از دست بدهی چقدر برایت فاجعه بار خواهد بود ایا بهتر نیست فرزندانمان را انچنان باهوش و زیرک تربیت کنیم که به استقبال هیچ جنگی نروند و برای صلح بکوشند....خوشبختانه دور اندیشان و عاقلان سکان را به دست گرفته و مذاکرات هسته ای رو به سرانجام است نه به این خاطر که اقتصاد ما بهبود می یابد که مشکلات ما بیشتر از انکه  از تحریم باشد ناشی از سوی مدیریت و بی کفایتی و سپردن کارهای بزرگ به مردان کوچک است بلکه خوشحالم از این جهت که شبه سیاه جنگ را از سر ما دور می کند....

البته باید برای دفاع هم اماده بود قبلا در کتابهای تاریخی می خواندیم که مغولها حمله می کردند خانه ها را ویران می کردند مردان را می کشتند شهرها را به اتش می کشیدند و زنان را به بردگی می گرفتند...ظهور داعش نشان داد که این اتفاقات فقط مربوط به قرون گذشته نیست و اگر اماده نباشی ممکن است در قرن بیست و یکم هم برایت اتفاق بیفتد!...یادم هست چند ماه پیش که اخبار حمله داعش به کوبانی را دنبال می کردم در یکی از شبکه های خبری یکی از سربازان کرد داستان جالبی از یک جوان مشهدی می گفت...او می گفت چند هفته قبل جوانی پیش ما امد و گفت من امده ام همراه شما با داعش بجنگم ما از او پرسیدیم تو کردی؟ او گفت  من مشهدیم از او پرسیدیم برای چه می خواهی بجنگی این جنگ ربطی به تو ندارد او هم گفت داعش با مرزهای ایران فاصله چندانی ندارد و من امده ام که با کمک شما جلوی انها را بگیریم تا به مرزها ما نزدیک نشوند ان سرباز کرد می گفت که فرماندهان ما می گفتند که مواظب او باشیم و نگذاریم که به خط مقدم برود چون این جنگ او نیست ولی او مرتب اصرار می کرد که به او اسلحه بدهند و به خط مقدم برود که سرانجام یک شب از غفلت ما استفاده کرد و اسلحه ای برداشت و به خط مقدم رفت و صبح جسدش را اوردند....ماجرای غواصان شهید را که حتما شنیده اید بیش از 175 شهید که از زیر خاک دست بسته پیدا شدند و از انجاییکه جای زخمی در بدنشان نبود حدس زده می شود که به احتمال بسیار زیادی زنده به گور شده اند محسن چاووشی کلیپی برای این غواصان ساخته که به نظر من شعر این ترانه بسیار تاثیر گذار تر از صدای خواننده ان است....

محسن چاوشی

دوباره وقتشه جنون بگیرن

قراره مادرها زبون بگیرن 

صدا زدن دوباره مادرها رو

عکس بیارن استخون بگیرن

صدا زدن که بعد این همه سال

دوباره داغ بچشو ببینه 

یک دست لباسشو بدن به دستش

بگن تمام بچتون همینه

این مادرها تمامشون یه عمره

از بچه هاشون یه نشون ندارن

دوباره اومدن به این هوا که

قبول کنن دیگه جوون ندارن 

از ما یکی مون از خودش نپرسید

از اینهمه جوون چرا نشون نیست

چه جوری خونشون رو پیدا کنم

وقتی پلاکشون رو یادشون نیست

دوباره وقتشه جنون بگیری

برای مادرها زبون بگیری

بری تو صف به جای بچه هاشون

سه چهار تا تیکه استخون بگیری...